Robbie Williams schreeuwt het uit in zijn nummer ‘Feel’ van zijn inmiddels bijna 20 jaar geleden uitgebrachte album ‘Escapology’. Ik vraag me alleen af hoe hij aan die titel komt?
Escapology zou gaan over een vorm van entertainment, waarbij de artiest (boeienkoning) zichzelf bevrijdt uit kettingen. De meest bekende was Harry Houdini, zo’n 100 jaar geleden. Maar zou Robbie als titel voor zijn album niet stiekem ‘Escapism’ bedoeld hebben en Escapology als een bijna eufemistische omschrijving hebben willen geven? Want Escapism gaat over iets heel anders, namelijk het vluchten voor onplezierige gevoelens. Het toont bijna een zwakte aan; vluchten voor de realiteit. Escapology heeft iets heldhaftigs, iets heroïsch bijna. Maar ja, what’s in a name. Op de hoes van het album hangt Robbie ondersteboven aan zijn voeten aan een ketting. Als een echte Houdini, zwevend boven de stad. Mijn zwartgallige kop ziet hem dan denkbeeldig andersom hangen met een strop om zijn nek. De ultieme vorm van Escapism. Dat waar iedere verslaafde wel eens over nadenkt. Vluchten uit de realiteit, weg willen rennen voor pijn, verdriet en eenzaamheid. Allemaal kleine Houdinis, uitermate in staat om te breken met de ketenen van emoties, middels een ‘quick fix’ in stemmingsveranderende middelen of gedrag. Althans, zo ervaart de verslaafde ze. Ketenen. Dan nog onwetend dat eigen misvormde gedachten de ketenen zijn die zijn emotionele gevangenis vormen.
“I just wanna feel”, zingt Robbie. Die zelf geen geheim maakte van zijn verslavingsverleden.
Het is allemaal evenwel zo enorm betrekkelijk. Houdini is al bijna 100 jaar dood. En Hessel zingt vanuit zijn Terschellinger cafe ‘de groene weide’ dat wij over 100 jaar allemaal dood zijn. Voor mijn gevoel zingt hij datzelfde nummer ook al 100 jaar. En vraag ik me af of zijn groene weide enige associatie heeft met het groene groene gras van thuis, van Kenny Rogers. De betrekkelijkheid van tijd. En van thuis. Daar zijn we weer, waar is thuis. De circel is rond. Het leven eindig. Het heelal oneindig. Vol zwarte gaten. Net als de ziel van menig mens. ‘There’s a hole in my soul, you can see it in my face’, zingt Williams verder. Want ja, onze ogen zijn onze toegang tot de ziel. En dan zingt hij over de schreeuw om verbinding, gezien willen worden, contact zoeken met de levenden, het leven in zijn aderen willen voelen. Mag ik alsjeblieft even voelen. En dan weer wegduiken, in ‘oblivion’, de vergetelheid van drank, drugs en seks. Van een podium. Het applaus. De macht of controle in sommige andere levens. Hoe groot was het gat in de ziel van Jeffrey Epstein. Hoe ziek moet je zijn om niet meer te kunnen genezen. En hoe vroeg ben je erbij om herstel te vinden. ‘Not sure I understand, this role I’ve been given’. Zijn we hier niet allemaal een beetje naar op zoek? De rol en betekenis?
Is het niet Picasso die schreef; “the meaning of life is to find your gift, the purpose of life is to give it away”. Amen. Ga daar maar eens een weekendje mee aan de slag. Of een decennium of twee, zo je wil.
Volgens Dr. Zach Bush, een internist op de covid19-IC’s afgelopen maanden, is ieder mens in essentie ‘lonely as hell’. Eenzaam. De eenzaamheid. Stef Bos schreef er een mooi liedje over; “De eenzaamheid, Ze gaat onzichtbaar door de wereld. Ze raakt je aan van tijd tot tijd. De eenzaamheid, vandaag en in deze tijd”. Maar als we allemaal datzelfde voelen, áls we willen voelen, waarom kunnen we daarover dan niet eerlijk zijn en elkaar helpen met juist dat wat we allemaal nodig hebben? Verbinding. Acceptatie. Zijn we te bang? Weten we simpelweg niet hoe we die transformatie maken? Wachten we tot de dood? Meerdere mensen die op IC’s na reanimatie terug kwamen van ‘gene zijde’, zeiden; “why did you bring me back” (aldus Zach Bush, zie deze briljante monoloog – klik). Kennelijk voelden deze mensen zich, opgenomen in dat heldere witte licht, al transformerend, voor het eerst volledig en compleet geaccepteerd. Allesomvattend. Heelheid.
Tom Cruise zei ooit in een film; “you complete me”. Waar het hele publiek natte ogen bij kreeg. En sommigen ook klamme hormonen. Dat laatste kennelijk omdat de Tom Cruise achtigen van deze wereld in combinatie met dergelijke sappige woorden, seksueel ook iets met ons doen. Maar vooral ook omdat we ons er allemaal zo in herkennen. Compleet willen zijn. In jezelf en met de ander. Dat is waar het bij Intomeyousee nou juist om gaat. En dat is veel meer dan het afwerken van een therapeutisch protocol. Het gaat over contact maken met jouw intima; het persoonlijke, innerlijke deelnemen aan de nood en het lijden van de ander. Waar zielen elkaar ontmoeten en groeien. En dat leer je niet uitsluitend uit boeken, maar vooral uit het leven zelf. ‘Cause I got too much life, running through my veins, going to waste’. Simpelweg omdat we soms gewoon even niet weten hoe en waarom. Dan richten we het leven op totaal verkeerde ‘doelen’, totdat we vallen, opstaan en bijsturen. Met de juiste hulp.
Veel mensen zeggen op hun sterfbed ze geen spijt hebben van wat ze wel gedaan hebben, maar wel spijt hebben van dingen die ze niet gedaan hebben. Of dat ze het vurige verlangen voelen dat ze eerder en vaker eerlijk hadden kunnen, mogen en willen zijn in hun leven. En eerlijkheid gaat niet alleen maar over vertellen dat je stiekem met je vinger in de pindakaas zat. Of in de verkeerde vrouw. Eerlijkheid gaat vooral over het vermogen om aan te geven wat zich daadwerkelijk in jezelf afspeelt, wat je innerlijke roerselen zijn. Je angsten, je twijfels, je verdriet, je wensen, je hoop, je eenzaamheid, je liefde. Maar ja, alle kleine Houdini’s van deze wereld vinden dat juist zo bloody ingewikkeld. We worden slachtoffer en zetten ons af, verzamelen wrok en raken verbitterd.
‘Resentment is the number one offender’, staat geschreven in de literatuur van de AA (Alcoholics Anonymous). Resentment, ook wel omschreven als ‘re-sent anger’. De pijlen van je eigen boosheid richten op een ander. Dus we nemen er nog eentje. Gaan ons dan zielig voelen; ‘poor me, poor me, pour me another drink’. Of we verliezen ons in alleen maar verder uithollende contacten, wanhopig op zoek naar verbinding en erkenning. Zeker in de surrealistische periode die kort achter ons ligt en de realistische maar voor velen pijnlijke tijd waar we momenteel in zitten.
Hoe gaan we dit met zijn allen overleven zonder ons zelf te verliezen? Waar houden we ons aan vast? Een gemeenschappelijke vijand? Dat werkte met #metoo tenslotte ook heerlijk. Ik waag me niet aan inhoudelijke standpunten, maar met zijn allen tegen één of enkelen voelt soms wel even lekker. Het geeft ook een soort van macht, van controle. Waar we die (controle) in crisis neigen te verliezen. En dan met zijn allen protesteren. Want de CO2 uitstoot moet omlaag. No shit, Sherlock! Of met zijn allen tegen zwarte Piet. Want black lives matter. Me dunkt! Maar what the f*ck, MY life matters! And so does yours. De kleur van de jas die daar omheen hangt doet er toch werkelijk geen ene moer toe? Die wijsheid zouden we als mensheid nu toch wel mogen dragen. In het woord verslaving schuilt het woord ‘slaaf’. We hebben allemaal een beeld van de slavernij op de katoenplantages. Lege gezichtsuitdrukkingen, gelatenheid, geen emoties, alleen maar willen overleven, en geketend. En vanuit onmacht trekken we in deze crisis opeens allemaal bronzen beelden van hun sokkel. Omdat we liever naar de pijn van het verleden kijken (en boosheid uiten) dan de leegte van het heden. Controleverlies. Machteloosheid. Stuurloosheid.
Verslaving discrimineert niet overigens. Als we echt bij elkaar naar binnen kijken, door onze ogen, de toegang tot de ziel krijgen, dan zien we bij iedereen hetzelfde. Het verlangen om gezien te worden, geliefd te zijn, erbij te horen, erkend te worden, waardering te krijgen. Descartes schreef ooit; ‘ik denk dus ik besta’. Andere filosofen na hem volgden de leer van ‘ik ben dus ik besta’, en neuroloog Damasio gooide er in het huidig tijdperk een emotioneel sausje overheen; ‘ik voel dus ik ben’. Mag ik even voelen?
Dus laten we allemaal gewoon effe normaal doen. Zoals Rutte en Wilders destijds rollebollend door de kamer gingen na een (discriminerende) uitspraak over Erdogan, de beeldspraak zelf verdient hier geen herhaling. Laten we toch niet met zijn allen de gemeenschappelijke vijand zoeken in politie, politici of andere hoge bomen. Maar juist het gemeenschappelijke verlangen in elkaar. Of sta me toe er nog eens een bijbeltekst bij te pakken, ik ben daarmee al bloggend toch al op dreef deze maanden. Niet afhaken nu jongens, we zijn er bijna.
Het evangelie van Johannes; ‘De overspelige vrouw’. De schriftgeleerden (het woord suggereert wijze mensen) wilden een vrouw die was betrapt op overspel, hiertoe gehouden aan de wetten van Mozes, bestraffen middels steniging. Nonchalant met zijn vinger in het stof tekenend, zei Jezus; ‘Hij die zonder zonde is, werpe de eerste steen’. De beklagers dropen af. Jezus en de vrouw bleven over, toen hij zei; ‘Ga heen, en zondig niet meer’. Doe zelf effe lekker normaal man, was het weerwoord van Rutte. Niet zijn meest flatteuze woordkeuze uit zijn carrière, maar we hebben er wel om gelachen. Soms is het ook maar beter om gewoon een beetje te lachen om elkaars waanzin, vervolgens vriendelijk knikkend je spreekwoordelijke hoed af te nemen, en tegen jezelf en de ander stilzwijgend te zeggen; ‘ik zie jou, en ik voel jou’. Laat, wat is geweest. Ga, naar wat nog komt. En leef, in wat nu is.
Mag ik even voelen? Nee, niet op die manier heren. Dat is op zijn Trumps; ‘grab ‘em by the pussy’. Maar mag ik even voelen aan mijn interne morele kompas, mijn intuiïtie en mijn hart, opdat ik daarna opnieuw koers kan bepalen. Weer de verandering mag zijn die ik wil zien in de wereld (Gandhi). Want die verandering in de wereld begint toch echt bij jezelf. En als het schaakspel is gespeeld gaan zowel de koning als de pion gewoon weer terug in hetzelfde doosje. Saampjes.
‘Scare myself to death, That’s why I keep on running’, aldus Robbie. Heeft nooit een (publiekelijk) geheim gemaakt van zijn onvermogen om te voelen, en te vluchten in verslaving. De bodemloze put van nooit genoeg. Escapism. Of is het toch Escapology. Geen idee eigenlijk. Who cares. Ik heb zijn woordkeuze dankbaar misbruikt voor een eigen verhaal. Zonder blaming of shaming. Gewoon omdat het kan. En om iets door te geven. Dankjewel Robbie.
Nog een paar dagen, dan ga ik zelf even terug naar Terschelling. Want iedereen wil terug naar Terschelling. Of terug naar huis. Het groene gras van thuis. Naar de transformatie van ultieme verbinding en acceptatie. En laten we gewoon proberen om zolang het licht nog brandt, van Brabant tot Friesland, met zijn allen, ook alle emo-Houdinis van deze tijd, er maar iets leuks en zinnigs van te maken. Weg van het ego en collectieve consumptie naar meer liefde en voldoening. En naar bevrijding door ons zelf te ontdoen van onze ketenen van veroordeling, ontkenning en onwetendheid. Zwaar? Welnee, gooi er je eigen lichte sausje overheen. Iets met pindakaas. Mag ik even voelen?
Come and hold my hand, I wanna contact the living…
Chris Knorren
ITMYS Verslavingszorg
www.intomeyousee.nl
